:::Nguyễn Văn Vĩnh:::
Bài viết này được trích từ cuốn Lịch sử, sự thật và sử học (Tạp chí Xưa&Nay, Nhà xuất bản Trẻ, 12/1999) tập hợp một số bài viết trên tạp chí Xưa&Nay của Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam. Bài viết nguyên bằng tiếng Pháp đăng trên tờ Annam Nouveau số 140 ngày 2/6/1932 của nhà báo-chủ bút Nguyễn Văn Vĩnh, đã được một bạn đọc dịch và gửi đến tòa soạn Xưa&Nay, góp phần giải thích về việc tìm hiểu khái niệm "Ba mươi sáu phố phường".
Ủy ban của những người bạn của Hà Nội cổ của Hội Địa lý, tổ chức ở trong hội, với mục đích để tiến hành những nghiên cứu quá khứ của Thủ đô ở Bắc kỳ của chúng ta, chúng tôi mong muốn các bạn đọc tham gia đóng góp những trí nhớ của mình, của những người có tuổi đời trên năm mươi tuổi là chủ yếu, bởi vì những người trẻ như chúng ta không biết được là Hà Nội của chúng ta đã biến đổi, và trong đó có những khu phố cổ chỉ còn để lại rất ít dấu vết.
Đúng là có một bài hát được bắt đầu như sau:
"Hà Nội ba mươi sáu phố phường Hàng mứt, hàng đường, hàng muối trắng tinh
Từ ngày ta phải lòng mình…"
Chúng tôi không phục hồi lại được nguyên văn đầy đủ cả bài hát đó, đã được dịch ra chữ quốc ngữ và in trong một quyển sách nào đó, hình như quyển của Chéon hay của Dumoutier, nhưng chúng tôi không tìm lại được.
Bài hát này theo chúng tôi không có tính chất diễn tả lại một cách đúng đắn. Ba mươi sáu được ghi ở đây, rất đơn giản chỉ để nói lên có rất nhiều phố và phường ở Hà Nội. Và bảng kê tên các phố phường chỉ để mua vui, vì trong thực tế có phố Hàng Đường, Hàng Muối, những phố này bây giờ cũng vẫn còn, nhưng chưa bao giờ có phố Hàng Mứt. Đây chỉ là một cách ghép cho vần điệu "trống quân", là những bài hát ngẫu hứng của những người hát chơi và hát chuyên nghiệp trong những ngày tháng tám. Vào ngày Tết trăng tròn, trăng rất sáng trong ngày Trung Thu ở Viễn Đông, người ta đánh lên trên một giây căng ở trên một tấm ván hoặc một thùng dầu hỏa lật ngược để dùng làm thùng tăng âm. Bài hát tất nhiên gồm có nhiều bài khác nhau vô tận, ngày nay không thể nào sưu tầm lại tất cả.
Bài hát Trống quân được những người lính của Nguyễn Huệ sáng tạo ra để mua vui trong những lúc nhàn rỗi, cùng hát với những phụ nữ dễ tính, bao giờ cũng có cả một bầy ở chung quanh những trại lính.
Trống quân có nghĩa là: Trống của quân đội, hay là của những người lính, do những người lính sáng tạo ra bằng một cái giây căng tạo ra âm thanh, căng lên trên một mặt trống rỗng dùng làm thùng tăng âm.
Người đàn ông ứng khẩu một vài lời ve vãn, có nhiều hay ít vần rất phóng khoáng theo cách làm văn vần lục bát, câu thơ sáu tiếng rồi tám tiếng cứ xen kẽ nhau kéo dài vô tận, tiếng cuối cùng của câu tám tiếng phải vần với tiếng thứ sáu của câu sáu tiếng tiếp theo sau và cứ thế tiếp tục mãi đòi hỏi như vậy ba vần nối tiếp nhau, hết ba vần này lại tiếp ba vần khác. Lời văn rất nhẹ nhàng cho phép nhiều sáng tạo và kể chuyện dông dài, vừa tầm với những tâm hồn thô thiển, cũng vì vậy nó cho phép nâng cao lên tất cả các trình độ, kể cả tới văn truyện Kiều.
Người hát thứ nhất thách thức một người khác vào cuộc đấu thơ và một cô gái trả lời anh, nhiều khi láy lại vần cuối cùng của anh, để làm vần cả câu thơ đầu tiên của mình, sáu tiếng. Mỗi một người đối đáp cố hát luyến kép dài một cách đặc biệt tiếng hát bắt đầu của câu thơ cuối cùng để tạo ra cho người hát tiếp theo có đủ thời gian để chuẩn bị câu trả lời.
Nội dung là ái tình, nhưng ái tình ở nước ta, ngay cả trong tầng lớp thấp của xã hội, cũng là đi tìm kiếm những công lao trí thức, những người tình xông vào cuộc đấu, tự đặt ra cho nhau những câu hỏi, thật hóc búa làm cho những người tham dự hò reo phán khởi khi câu hỏi được giải đáp một cách xuất sắc.
Tất cả những điều đó có mục đích để nói lên với các bạn là chúng ta chỉ có thể dùng những tài liệu lấy ra từ những nguồn này để làm tài liệu tham khảo có một giá trị tương đối.
Một người hát có thể đặt ra cho cô bạn câu hỏi: Người tình ơi, cho tôi biết có bao nhiêu phố phường ở Hà Nội? Hãy kể ra những tên phố phường đó bằng những câu thơ hay? Và cô gái trả lời ngay không phải nghĩ ngợi gì cả, chỉ có ghép cho có vần:
Có ba mươi sáu phố phường và là những…
Những tên phố tên phường cứ thế nối tiếp nhau theo trật tự chỉ cốt để cho vần, được tìm ra trên đầu lưỡi.
Theo ý kiến tôi có một cách khác để lập danh mục những phố phường ở Hà Nội, nó chắc chắn hơn là những chỉ dẫn của bài hát này và những bài hát tương tự nhất định còn có rất nhiều.
Theo cách này trước tiên hãy thống kê những phố phường hiện nay vẫn còn tồn tại, cùng với các đình làng, những hội đồng kỳ mục, hoặc những người kế tục họ, vẫn còn tiếp tục giữ những tục lệ và lễ nghi ví dụ như: Đồng Xuân, Hà Khẩu, Phương Trung, Nghĩa Lập và v.v…
Và xuống tận nơi hỏi han những tập thể Phường Xã không còn nữa do có sự biến động mở rộng thành phố, làm đường xá, đền bù đất đai, nên đã bỏ những tập quán cũ và v.v…chỉ có ở trong tay những kỷ niệm mập mờ, không còn cái gì khác nữa. Chúng tôi kêu gọi các bạn độc giả hãy đánh giá đúng mục đích rất đáng trân trọng của Hội Địa lý chủ trương và giúp đỡ Ủy ban những người bạn của Hà Nội cổ để cố gắng phục hồi lại thực trạng của Thủ đô cổ của chúng ta.
Và dưới đây là bảng chỉ dẫn những tên phố phường mà chúng tôi đã sưu tầm được. Chúng tôi sẽ tiếp tục đăng tất cả những chi tiếp rất hay về từng phố từng phường cổ, những ngôi đình hãy còn lại, những chùa thờ Phật, những nhà cổ hoặc công trình công cộng, tổ chức chính quyền, ngày lễ hội và mốc giới hạn v.v….
Bảng thống kê sơ bộ chưa thật đầy đủ đã được trên 36 phố phường: Đồng Xuân, Yên Tĩnh, Yên Thành, Yên Phụ, Yên Ninh, Tiền Trung, Vinh Hạnh, Phương Trung, Vĩnh Trú, Hà Khẩu, Thanh Hà, Văn Lâm, Thanh Ngộ, Thanh Miếu, Thái Cam, Thụy Khê, Thịnh Yên, Thiền Chung, Hàm Long, Tiên Tích (đường cái quan), Khán Xuân (Bách thú), Phủ Từ (Hàng Cót), Vĩnh Thuận, Cầu Đông, Yên Thái, Bảo Thiên, Kim Ngư, Gia Ngư, Nam Ngư, Cự Phú, Hà Trung (Ngõ Trạm), Đông Thổ.
Nguồn: Báo "L' Annam Nouveau", số 140 ngày 2/6/1932
Thursday, July 12, 2007
Gi Cung Cuoi - Nguyen Van Vinh
:::Nguyễn Văn Vĩnh:::
Người Việt xấu xí: Gì cũng cười
Dân tộc nào cũng có những thói xấu riêng. Người Việt ta có nhiều phẩm chất đẹp nhưng cũng không ít tật dở. Mời các bạn cùng xem những bài khảo luận của các học giả Việt Nam từ đầu thế kỷ 20 về những tật xấu của dân tộc mình. Chỉ có điều, người Việt trẻ ngày nay hẳn sẽ khác với bà con làng xóm của anh Chí ngày xưa: “Nói vậy chắc nó trừ mình ra…!”
Nhăn răng hì một tiếng, mọi việc hết nghiêm trang.
An Nam ta có một thói lạ là thế nào cũng cười. Người ta khen cũng cười, người ta chê cũng cười. Hay cũng hì, mà dở cũng hì; quấy cũng hì. Nhăn răng hì một tiếng, mọi việc hết nghiêm trang.
Có kẻ bảo cười hết cả, cũng là một cách của người hiền. Cuộc đời muôn việc chẳng qua là trò phường chèo hết thảy không có chi là nghiêm đến nỗi người hiền phải nhăn mày mà nghĩ ngợi.
Ví dù được y như vậy, thì ra nước An Nam ta cả dân là người hiền. Nếu thế tôi đâu dám đem lời phường chèo mà nhủ người nhếch mép bỏ tính tự nhiên mà làm bộ đứng đắn lại, nghiêm nhìn những cuộc trẻ chơi.
Nhưng mà xét ra cái cười của ta nhiều khi có cái vô tình độc ác; có cái láo xược khinh người; có câu chửi người ta; có nghĩa yên trí không phải nghe hết lời người ta mà gièm trước ý tưởng người ta; không phải nhìn kỹ việc người ta làm mà đã chê sẵn công cuộc người ta.
Thực không có tức gì bằng cái tức phải đối đáp với những kẻ nghe mình nói chỉ lấy tiếng cười hì hì mà đáp. Phản đối không tức, kẻ bịt tai chẳng thèm nghe cũng không tức đến thế...
Ừ, mà gì bực mình bằng rát cổ bỏng họng, mỏi lưỡi, tê môi, để mà hỏi ý một người, mà người ấy chỉ đáp bằng một tiếng thì khen chẳng ơn, mắng chẳng cãi, hỏi chẳng thưa, trước sau chỉ có miệng cười hì hì, thì ai không phải phát tức.
Ta phải biết rằng, khi người ta nói với ta, là để hỏi tình ý ta thế nào. Ai nói với mình thì mình phải đáp. Tuỳ ý mình muốn tỏ tình ý cho người ta biết thì nói thực; không hiểu thì hỏi lại; mà không muốn nói tình ý cho người ta biết, thì khéo lấy lời lịch sự mà tỏ cho người ta hiểu rằng câu hỏi khi phạm đến một điều kín của mình. Hoặc là có khôn thì lựa lời mà tỏ cho người ta biết những điều mình muốn cho biết mà thôi, và khiến câu chuyện cho người ta không khỏi căn vặn được mình nữa.
Nhưng phàm người ta hỏi, mình đã lắng tai nghe, là mình nợ người ta câu đáp.
Đông Dương tạp chí
Người Việt xấu xí: Gì cũng cười
Dân tộc nào cũng có những thói xấu riêng. Người Việt ta có nhiều phẩm chất đẹp nhưng cũng không ít tật dở. Mời các bạn cùng xem những bài khảo luận của các học giả Việt Nam từ đầu thế kỷ 20 về những tật xấu của dân tộc mình. Chỉ có điều, người Việt trẻ ngày nay hẳn sẽ khác với bà con làng xóm của anh Chí ngày xưa: “Nói vậy chắc nó trừ mình ra…!”
Nhăn răng hì một tiếng, mọi việc hết nghiêm trang.
An Nam ta có một thói lạ là thế nào cũng cười. Người ta khen cũng cười, người ta chê cũng cười. Hay cũng hì, mà dở cũng hì; quấy cũng hì. Nhăn răng hì một tiếng, mọi việc hết nghiêm trang.
Có kẻ bảo cười hết cả, cũng là một cách của người hiền. Cuộc đời muôn việc chẳng qua là trò phường chèo hết thảy không có chi là nghiêm đến nỗi người hiền phải nhăn mày mà nghĩ ngợi.
Ví dù được y như vậy, thì ra nước An Nam ta cả dân là người hiền. Nếu thế tôi đâu dám đem lời phường chèo mà nhủ người nhếch mép bỏ tính tự nhiên mà làm bộ đứng đắn lại, nghiêm nhìn những cuộc trẻ chơi.
Nhưng mà xét ra cái cười của ta nhiều khi có cái vô tình độc ác; có cái láo xược khinh người; có câu chửi người ta; có nghĩa yên trí không phải nghe hết lời người ta mà gièm trước ý tưởng người ta; không phải nhìn kỹ việc người ta làm mà đã chê sẵn công cuộc người ta.
Thực không có tức gì bằng cái tức phải đối đáp với những kẻ nghe mình nói chỉ lấy tiếng cười hì hì mà đáp. Phản đối không tức, kẻ bịt tai chẳng thèm nghe cũng không tức đến thế...
Ừ, mà gì bực mình bằng rát cổ bỏng họng, mỏi lưỡi, tê môi, để mà hỏi ý một người, mà người ấy chỉ đáp bằng một tiếng thì khen chẳng ơn, mắng chẳng cãi, hỏi chẳng thưa, trước sau chỉ có miệng cười hì hì, thì ai không phải phát tức.
Ta phải biết rằng, khi người ta nói với ta, là để hỏi tình ý ta thế nào. Ai nói với mình thì mình phải đáp. Tuỳ ý mình muốn tỏ tình ý cho người ta biết thì nói thực; không hiểu thì hỏi lại; mà không muốn nói tình ý cho người ta biết, thì khéo lấy lời lịch sự mà tỏ cho người ta hiểu rằng câu hỏi khi phạm đến một điều kín của mình. Hoặc là có khôn thì lựa lời mà tỏ cho người ta biết những điều mình muốn cho biết mà thôi, và khiến câu chuyện cho người ta không khỏi căn vặn được mình nữa.
Nhưng phàm người ta hỏi, mình đã lắng tai nghe, là mình nợ người ta câu đáp.
Đông Dương tạp chí
Wednesday, July 11, 2007
Home Beauty Tips for Teeth
Teeth Beauty Tips
Catherine Zeta Jones brushes her teeth with mashed strawberries every day. They contain Malic Acid, which acts as a mild astringent when mixed with baking soda.
If you have some Hydrogen Peroxide around the house, add 3 drops of it to some baking soda and brush with it like you would with toothpaste. This is similar to some of the whitening formulas you can buy in the pharmacy.
For a more natural solution, try making a paste of one of the following recipes:
1. Lemon juice and salt.
2. Apple cider vinegar and baking soda.
3. Orange peel and bay leaves.
Keep in mind that overusing any home remedy, especially salt and lemon juice, can strip away your tooth enamel, so be sure to only use it as a short term solution.
Catherine Zeta Jones brushes her teeth with mashed strawberries every day. They contain Malic Acid, which acts as a mild astringent when mixed with baking soda.
If you have some Hydrogen Peroxide around the house, add 3 drops of it to some baking soda and brush with it like you would with toothpaste. This is similar to some of the whitening formulas you can buy in the pharmacy.
For a more natural solution, try making a paste of one of the following recipes:
1. Lemon juice and salt.
2. Apple cider vinegar and baking soda.
3. Orange peel and bay leaves.
Keep in mind that overusing any home remedy, especially salt and lemon juice, can strip away your tooth enamel, so be sure to only use it as a short term solution.
Home Beauty Tips for Nail
Nail Beauty Tips
America's Sweetheart, Julia Roberts, is famous for her perfect smile, but her favorite beauty tip concerns her nails. She soaks them in olive oil for a few minutes every week.
Olive oil moisturizes your nails without weakening them, and softens your cuticles too. It also prevents "hang nails" that are caused by dry skin.
Another good idea is to use milk, which has much the same effect as olive oil.
America's Sweetheart, Julia Roberts, is famous for her perfect smile, but her favorite beauty tip concerns her nails. She soaks them in olive oil for a few minutes every week.
Olive oil moisturizes your nails without weakening them, and softens your cuticles too. It also prevents "hang nails" that are caused by dry skin.
Another good idea is to use milk, which has much the same effect as olive oil.
Home Beauty Tips for Hair
Hair Beauty Tips
Dull Hair
Four solutions to make your hair shiny, just like after leaving the hairdresser!
1. Heat half a cup of olive oil, leave it on your hair for 15 minutes, then rinse.
2. Mix baking soda in with your shampoo.
3. Shampoo, then rinse your hair with beer. It really works!
4. Brew some coffee and let it cool, then apply to dry hair and leave for 20 mins. Rinse with warm water.
Oily Hair
Two ideas for making your hair less oily.
1. Boil and mash up some carrots, leave on your hair for 15 minutes.
2. Here's an old favorite - dishwasher detergent.
Dry Hair
Massaging your hair with mayonnaise, olive oil or almond oil will add moisture back. Leave it on for 10 minutes then wash it as
Dull Hair
Four solutions to make your hair shiny, just like after leaving the hairdresser!
1. Heat half a cup of olive oil, leave it on your hair for 15 minutes, then rinse.
2. Mix baking soda in with your shampoo.
3. Shampoo, then rinse your hair with beer. It really works!
4. Brew some coffee and let it cool, then apply to dry hair and leave for 20 mins. Rinse with warm water.
Oily Hair
Two ideas for making your hair less oily.
1. Boil and mash up some carrots, leave on your hair for 15 minutes.
2. Here's an old favorite - dishwasher detergent.
Dry Hair
Massaging your hair with mayonnaise, olive oil or almond oil will add moisture back. Leave it on for 10 minutes then wash it as
Home Beauty Tips for Skin
Acne Remedies
Garlic is know for it's anti bacterial properties and makes an excellent acne treatment.
Press some garlic into a paste and leave it on your acne and pimples for 15 minutes then rinse off.
Another solution is mashed-up honey and apple, applied individually to pimples.
Also, try dabbing some tea tree oil on the pimple to dry it out and kill any bacteria.
There are some excellent natural facemask treatments for acne.
Try applying a layer of ripe tomato pulp, cooked oatmeal or egg yolk to your face and letting it dry.
Finally, fruits are natural acid exfoliants and can help to get rid of your acne scars.
Applying a puree of pineapple for 15 minutes will both freshen you up and reduce the impact of acne marks.
Another great solution is lemon juice, but be careful as it can make your skin more sensitive to sunlight.
Dry Skin Remedies- Dry skin on feet and handsApply Vaseline, baby oil or olive oil to the affected area before bedtime, then wear socks or gloves all night.
- Dry face
1. Almond oil makes a great primer before foundation because it's quickly absorbed. I use it as a night moisturizer.
2. Make a mash of banana and leave on your face for 20 minutes.
3. Mayonnaise is not only a great hydration treatment for your hair, it works wonders as a face mask too.
Facemask Tips
A good facemask will firm and tone your skin, minimizing pores and exfoliating off dead skin so the fresh skin beneath is revealed. Here's a natural and effective facemask recipe:
1 mashed avocado
1 cooked and mashed carrot
1/2 cup cream
1 beaten egg
3 tablespoons of honey
Exfoliating Tips
Ground coffee is just as good an exfoliant as many expensive products. All you need is a quarter cup of ground coffee mixed with a tablespoon of salt.
To make the coffee even more effective, brew a cup first, then use the brewed coffee! Remember to use it within 20 minutes though, because oxidisation after that point will make the coffee less effective.
Undernourished Skin
The Egyptian Queen Cleopatra was renowned as the most beautiful woman in the world. One of her favorite tips was to soak in a beer bath. Beer is very good for the skin because of the vitamins and yeast it contains. In Central Europe there are now many spas offering just this treatment.
Garlic is know for it's anti bacterial properties and makes an excellent acne treatment.
Press some garlic into a paste and leave it on your acne and pimples for 15 minutes then rinse off.
Another solution is mashed-up honey and apple, applied individually to pimples.
Also, try dabbing some tea tree oil on the pimple to dry it out and kill any bacteria.
There are some excellent natural facemask treatments for acne.
Try applying a layer of ripe tomato pulp, cooked oatmeal or egg yolk to your face and letting it dry.
Finally, fruits are natural acid exfoliants and can help to get rid of your acne scars.
Applying a puree of pineapple for 15 minutes will both freshen you up and reduce the impact of acne marks.
Another great solution is lemon juice, but be careful as it can make your skin more sensitive to sunlight.
Dry Skin Remedies- Dry skin on feet and handsApply Vaseline, baby oil or olive oil to the affected area before bedtime, then wear socks or gloves all night.
- Dry face
1. Almond oil makes a great primer before foundation because it's quickly absorbed. I use it as a night moisturizer.
2. Make a mash of banana and leave on your face for 20 minutes.
3. Mayonnaise is not only a great hydration treatment for your hair, it works wonders as a face mask too.
Facemask Tips
A good facemask will firm and tone your skin, minimizing pores and exfoliating off dead skin so the fresh skin beneath is revealed. Here's a natural and effective facemask recipe:
1 mashed avocado
1 cooked and mashed carrot
1/2 cup cream
1 beaten egg
3 tablespoons of honey
Exfoliating Tips
Ground coffee is just as good an exfoliant as many expensive products. All you need is a quarter cup of ground coffee mixed with a tablespoon of salt.
To make the coffee even more effective, brew a cup first, then use the brewed coffee! Remember to use it within 20 minutes though, because oxidisation after that point will make the coffee less effective.
Undernourished Skin
The Egyptian Queen Cleopatra was renowned as the most beautiful woman in the world. One of her favorite tips was to soak in a beer bath. Beer is very good for the skin because of the vitamins and yeast it contains. In Central Europe there are now many spas offering just this treatment.
Subscribe to:
Posts (Atom)